AUTOSAN - historia fabryki

Historia Autosanu

Lata 1958 - 1966

1958

Z dniem 1 stycznia 1958 roku, nastąpiła zmiana nazwy fabryki na Sanocka Fabryka Autobusów "AUTOSAN".

W roku 1958 wchodzi do produkcji nowy autobus o konstrukcji samonośnej San H01. Autobusy były produkowane w dwóch wersjach, międzymiastowej San H01A, i miejskiej San H01B. Do roku 1961 wyprodukowano 3659 autobusów w wersji międzymiastowej i 800 autobusów
w wersji miejskiej.

Charakterystyka techniczna autobusu SAN H01 A

Rysunek ofertowy autobusu H01A. Rys. W. Szczudlik

Charakterystyka techniczna autobusu SAN H01 B

Rysunek ofertowy autobusu H01B. Rys. W. Szczudlik

Wyprodukowano 28 autobusów H01 serii próbnej. Zostały one przekazane do próbnej eksploatacji zarówno jednostkom doświadczalnym , jak i przyszłym użytkownikom. Prowadzone badania pozwoliły na usuniecie wielu błędów konstrukcyjnych.
Do końca roku wyprodukowano 611 sztuk autobusów.

Poniżej: autobusy H01 przed halą montażową oraz model szkieletu kadłuba w przekroju.

Autobus H01 wystawiany na MTP. Zdjęcia ze strony internetowej "Zwiedzamy MTP na Facebooku".

1959

Wyprodukowano 1501 autobusów H01.

Na zdjęciach autobus H01B będący w posiadaniu MPK Kraków i H01A odbudowany przez AUTOSAN S.A. w 2012 roku.

W roku 1959 następuje przełom w konstrukcji przyczep. Powstają pierwsze własnej konstrukcji przyczepy. Zostaje uruchomiona produkcja przyczepy samowyładowczej D-33H.

Na potrzeby rynku krajowego została uruchomiona produkcja przyczepy D-34H.

1960

Wyprodukowano 1820 sztuk autobusów H01.

PKF 60/49B - Autobusy SAN i mikrobusy NYSA

Pierwszy eksport 3 sztuk autobusów H01.

1961

Została uruchomiona produkcja unowocześniona wersja autobusu H01 oznaczona symbolem San H-25. Najważniejsze zmiany do San H01 to wprowadzenie hamulców nadciśnieniowych, wprowadzenie nowych resorów, wprowadzenie niezależnego od silnika ogrzewania wnętrza autobusu - agregat grzewczy Sirokko.
W latach 1961-1964 wykonano 5124 autobusów San H-25A w wersji międzymiastowej.

Charakterystyka techniczna autobusu SAN H25 A

Rysunek ofertowy autobusu H-25A. Rys. W. Szczudlik

Rysunek ofertowy autobusu H-25B. Rys. W. Szczudlik

W latach 1961-1964 wykonano również 1260 autobusów miejskich San H-25B.

Również w 1961 roku uruchomiono produkcję nadwozi mikrosamochodów Nysa N-61M i Nysa N-61S.

Samochody Nysa produkowane Sanoku były przeznaczone na eksport. W Latach 1961-1967 wyeksportowano łącznie 2900 mikrobusów Nysa, które jeździły po drogach 20 krajów. Do najpoważniejszych odbiorców należeli: Egipt - 250 sztuk, Turcja, Kuba, CSRS, Wegry , ChRL, Arabia Saudyjska.

Rysunek ofertowy mikrobusu Nysa. Rys. W. Szczudlik

1962

Zakład obchodzi 130 rocznicę powstania.

Na zdjęciach szkice autobusu SFA-2 autorstwa Zdzisława Beksińskiego. Zdjęcia zostały udostępnione przez portal Oldtimery.com.

Wykonano prototyp autobusu SFA-2 o nadwoziu samonośnym konstrukcji kratownicowo-szkieletowej. Z uwagi na swój charakterystyczny wygląd w tamtym czasie, nazywanym "akwarium", budził powszechną sensację.
Jego karoseria, pozbawiona prawie zupełnie przetłoczeń, odznaczała się niezwykle kanciastymi kształtami. W SFA-2 zastosowano ciekawe rozwiązanie: podłoga umieszczona została bardzo wysoko i była całkowicie płaska, jako że nie posiadała praktycznie wnęk na koła. Pozwoliło to konstruktorom na racjonalne rozplanowanie wnętrza pojazdu.

W 1962 roku powstał również prototyp autobusu SFA-2A w wersji międzymiastowej,

oraz autobusu SFA-2B w wersji miejskiej.

Również w 1962 roku powstał prototyp autobusu SFA-3.

Opracowano dokumentację konstrukcyjna autobus H-30, który miał zastąpić autobus H-25. Wykonano 4 sztuki tego autobusu, ale autobus nie wszedł do seryjnej produkcji.

Prototyp autobusu H-26, skrócona wersja autobusu H-25.

Jazdy testowe autobusów H25 i mikrobusu N61.

Obchody 130 rocznicy powstania firmy. Wizyta Piotra Jaroszewicza w zakładzie.

9 listopada 1962 - wyprodukowanie 10 000 autobusu.

Autobusy H-25 wystawiane na MTP. Zdjęcia ze strony internetowej "Zwiedzamy MTP na Facebooku".

Pod koniec roku zostaje przekazany do badań prototyp autobusu H-27.

Na zdjęciach pokazany montaż agregatu grzewczego, akumulatorów i szafy elektrycznej autobusu H-27.

W 1962 roku następuje dalsza modernizacja przyczepy D-33H i D-34H. W jej wyniku zostaje uruchomiona przyczepa samowyładowcza D-43, której konstrukcja ścian była oparta o profile hutnicze.

1963

Eksport 181 autobusów H-25, głównie na Kubę.

Zdjęcie z gazety Motor nr 544

Załadunek autobusów w porcie.

W 1963 roku z taśmy produkcyjnej schodzi 100-tysięczna przyczepa.

1964

Na zdjęciach model mikrobusu wg projektu Zbigniewa Beksińskiego. Zdjęcia pochodzą z Muzeum Historycznego w Sanoku.

Bramy Sanockiej Fabryki Autobusów opuścił prototyp mikrobusu SFA-4 "Alfa". Posiadał on nadwozie samonośne, w znacznym stopniu przeszklone, o ładnej
i nowoczesnej sylwetce. SFA-4 "Alfa" zastąpić miał produkowaną dotychczas w Sanoku Nysę 501 Mikrobus. Ostatecznie zbudowano serię próbną 20 egzemplarzy SFA-4 "Alfa". Planowane na rok 1965 uruchomienie seryjnej produkcji nie doszło do skutku, zrezygnowano z wytwarzania mikrobusów, skupiając swoją uwagę na autobusach średniej pojemności.

Rysunek prototypu mikrobusu SFA-4 "Alfa".

Poniżej zdjęcia autobusu SFA-4 udostępnione przez portal Oldtimery.com.

San H-25. Na zdjęciach etapy produkcji autobusu. Zdjęcia z gazety Motor nr 665.

W połowie 1964 roku następuje dalsze unowocześnianie samochodów międzymiastowych, uruchomiono produkcje autobusu H-27A. W okresie 1964 - 1967 wykonano 5473 sztuki autobusów.

Charakterystyka techniczna autobusu SAN H27 A

Rysunek ofertowy autobusu H-27A. Rys. W. Szczudlik

Rysunek ofertowy autobusu H-27B. Rys. W. Szczudlik

Uruchomiono również wersję miejską autobusu H-27B, całkowicie zunifikowaną z wersją międzymiastową. Wykonano 1307 takich autobusów.

Wszystkie autobusy H-27 były adaptowane do montażu urządzeń sanitarnych.

Wykonano również prototyp autobusu HR27 z ramą podłużnicową.

1965

15 września 1965 - Zawalenie się części dachu wydziału montażu.

W 1965 roku rozpoczęła się rozbudowa zakładu przyczep w Zasławiu.

1966

W 1966 roku uruchomiono produkcję przyczepy samowyładowczej D-45.

Równolegle z produkcją przyczep samowyładowczych D-45 produkowane były przyczepy do przewozu wapna D-45W, przyczepy skrzyniowe D-45S w opcji z nadstawami ażurowymi umożliwiające przewóz materiałów objętościowych.

Wykonano prototyp autobusu SFA-21. Był to również autobus o nadwoziu samonośnym, w tym autobusie zastosowano ramę podłużnicową, zastosowaną później w autobusie H-100.

Równolegle z pracami nad autobusem SFA-21, prowadzono prace nad konstrukcją również autobusu ramowego oznaczonego symbolem SFA-21HR, opartym na podwoziu samochodu Chausson.

W roku 1966 budowa pierwszych 20 sztuk autobusu San H-100, do budowy wykorzystano podwozie autobusu SFA-21 o mocnej ramowej konstrukcji podwozia
i cienkościennej konstrukcji nadwozia dotychczasowego autobusu San H-27.

Produkcja tego autobusu systematycznie wzrastała, od 1107 sztuk 1967 do 3300 sztuk w roku 1972. Autobus był wykonywany w wersji międzymiastowej San H-100A, w latach 1966 do 1974 wykonano 17 897 sztuk tych pojazdów.

Jazdy testowe autobusu H100.

Autobus H100.

Egipt - Autobus H100.

Rysunek ofertowy autobusu H-100A. Rys. W. Szczudlik

Również w tym samym okresie wykonywano autobusy w wersji miejskiej San H-100B. Różnica w stosunku do autobusu międzymiastowego polegała na zastosowaniu drzwi dwuskrzydłowych sterowanych pneumatycznie ze stanowiska kierowcy, jak również we wnętrzu pojazdu zastosowano jeden szereg siedzeń pojedynczych, co umożliwiło przewóz 22 pasażerów siedzących i 60 pasażerów stojących. Wykonano takich autobusów 5873 sztuki.